Το Ενάλιο Σπήλαιο της
Αγίας Γαλήνης.
Είναι ενάλιο (θαλάσσιο) σπήλαιο δίπλα στον λιμενοβραχίονα του τεχνητού λιμανιού της Αγίας Γαλήνης, έξω από το λιμάνι. Η προσπέλαση και η διαδρομή μέσα στο σπήλαιο γίνεται με μικρές βάρκες. Δεν είναι δυνατή σε ημέρες θαλασσοταραχής.
Το σπήλαιο διανοίγεται μέσα σε κροκαλοπαγή πετρώματα της ακτής. Είναι αρκετά συνεκτικά και κατά τόπους ατελώς συνεκτικά, Η διάνοιξή του οφείλεται στη μηχανική ενέργεια των κυμάτων.
Έχει δύο μεγάλες εισόδους. Η πρώτη στρέφεται προς τα ΝΑ. Σ' αυτήν πολλοί βράχοι (θέσεις β στο σχέδιο) εξέχουν από την επιφάνεια της θάλασσας. Η άλλη είσοδος στρέφεται προς τα ΝΔ και έχει ακριβώς απέναντι της τα νησιά Παξιμάδια. Οι δύο είσοδοι χωρίζονται μεταξύ των από όγκους πετρωμάτων (θέσεις π στο σχέδιο) που φθάνουν μέχρι την οροφή του σπηλαίου.
Όλου του σπηλαίου το δάπεδο θαλασσεύει. Η διαδρομή σ’ αυτό γίνεται μόνο με βάρκα. Οι επισκέπτες μπαίνουν από την πρώτη είσοδο και βγαίνουν από την άλλη. Με μικρή βάρκα το σπήλαιο είναι προσιτό σ’ όλη την έκτασή του. Οι δεκαδικοί αριθμοί στο σχέδιο δείχνουν το ύψος της οροφής από την επιφάνεια του νερού.
Μέσα στο σπήλαιο φωλιάζουν αγριοπερίστερα. Η πτήση των μέσα σ αυτό είναι πολύ θεαματική και ο ήχος της κάπως εξωτικός. Συμβάλλουν και αυτά στη γοητεία που ασκεί το σπήλαιο στον επισκέπτη.
Η διαδρομή μέσα στο σπήλαιο φθάνει τα 150 μ, Οι διαστάσεις του σπηλαίου δίδονται στο σχέδιο με προσέγγιση, επομένως και αυτό αποδίδει την πραγματικότητα στις γενικές γραμμές. Η διαδρομή αυτή είναι πολύ θεαματική και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. Σ' αυτό συμβάλλουν η ποικιλία της μορφής της οροφής και των πλευρικών τοιχωμάτων του σπηλαίου, οι εναλλαγές του χρωματισμού του θαλάσσιου νερού, οι ανακλάσεις του εισερχομένου ηλιακού φωτός, μερικές στενές χαμηλές δίοδοι, οι παφλασμοί των μικροκυματισμών κ.λπ.
Η Σπηλιά της Αγίας Γαλήνης είναι τοπίο θεαματικό από τα γνωστά ενάλια σπήλαια της Κρήτης. Σε συνδυασμό με το όλο τοπίο και την εξαίσια θέα από το σπήλαιο προς το ακρωτήριο Λίθινον, την παραλία των Ματάλων, τις νησίδες Παξιμάδια και γενικά προς τον κόλπο της Μεσαράς, το σπήλαιο μπορεί να προβληθεί για ευρύτερο του τοπικού τουρισμό. Η αξιοποίησή του δεν είναι δύσκολη. Εκβαθύνσεις σε μικρή κλίμακα είναι αναγκαίες στην περιοχή των βράχων της πρώτης εισόδου για την ακώλυτη και ασφαλή δίοδο των πλωτών μέσων. Τεχνητός φωτισμός του σπηλαίου δεν ενδείκνυται για τις επισκέψεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αντίθετα θα βλάψει το φυσικό φωτισμό που ασκεί τόση γοητεία στον επισκέπτη. Για τους νυκτερινούς επισκέπτες θα χρειασθεί μόνιμος τεχνητός φωτισμός. Γι αυτόν χρειάζεται μελέτη από σπηλαιολόγο και ειδικό φωτοτεχνικό για τη σωστή προβολή του σπηλαίου. Κατασκευή λαξευτού μονοπατιού προσπελάσεως από την εκβολή του χειμάρρου ως τη θέση α θα είναι χρήσιμη για τη θέα του μισού περίπου της εκτάσεως του σπηλαίου σε περίπτωση τρικυμίας, οπότε η προσπέλαση με βάρκα είναι επικίνδυνη.
Τελειώνοντας πρέπει να σημειώσω ότι, αν η Κοινότητα της Αγίας Γαλήνης αποφασίσει την αξιοποίηση του σπηλαίου, πρέπει να αποταθεί στην Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία (Μαντζάρου 11, Αθήνα 135) για την εκπόνηση της σχετικής μελέτης. Μόνο έτσι το σπήλαιο μπορεί να αξιοποιηθεί σωστά και να αποφευχθεί υποβάθμιση της σημασίας του ή και τελεία καταστροφή του από πρόχειρα και βάναυσα έργα.
